Książka "Utopie Codzienności" jest zbiorem tekstów, wywiadów i obrazów, które pokazują, że ważne zmiany społeczne są często poprzedzone nietypowymi spotkaniami. Powstają na marginesach wielkich narracji, w nietypowych projektach czy w wielokulturowych tyglach na granicy krajów.
W rozdziale 1, EDUKACJA, znajdziecie projekty oparte na zasadzie uczenia się przez działanie. Będą to: projekt bakijskiej inteligencji, o którym pisze Farida Sadikhova (Nie zapomnisz o mnie, Tutu), którego celem było wzbudzenie motywacji do nauki pisania wśród azerbejdżańskich dzieci z rodzin przesiedlonych ze strefy konfliktu. O Strażniku Podwórka – projekcie z warszawskiej Pragi, który uczył najmłodszych użytkowników i najmłodsze użytkowniczki, na czym polega ich prawo do korzystania ze wspólnych przestrzeni – opowiadają w rozmowie z Moniką Pastuszko: Ludwika Ignatowicz, Paweł Jaworski oraz Iza Rutkowska. Przeczytacie też o działaniach na styku sztuki i edukacji nieformalnej prowadzonych przez Annę Czaban (Obóz Tserakvi), a także Odę do Nieformalnej Edukacji przygotowaną przez Daedalusa DJ-a Lawrenca oraz historię karaibskiego edukatora fimowego, który zainspirował azerskie, gruzińskie i ormiańskie dzieci do tworzenia swoich pierwszych filmów. Praktycznym podsumowaniem rozdziału jest schemat stożka Dale’a, jednego z najbardziej uniwersalnych narzędzi do opisu skuteczności metod uczenia.
Rozdział 2, PRZESTRZENIE PARTYCYPACJI, poświęciliśmy fizycznym miejscom i towarzyszącym im projektom, które były, są lub będą przestrzeniami interakcji wspierających różnorodność. Są to: miasteczko festiwalowe One Caucasus opisywane przez architekta Jakuba Kupikowskiego (Budując Miasteczko One Caucasus), które było fizyczną przestrzenią działań opisanych w poprzednim rozdziale przez Annę Czaban. Przeczytacie też o wielkim powrocie warszawskich bazarów – różnorodność ich funkcji podkreśla w swoich działaniach Aleksandra Wasilkowska (Bazaristan) – oraz o tym, jak powstawała jedna z najbardziej tętniących wielością kultur przestrzeń w Warszawie: Centrum Wielokulturowe (CWW). Uzupełnieniem istniejących projektów jest seria propozycji architektonicznych, których celem jest „połączenie” Nowej Pragi (gdzie znajduje się CWW) z nabrzeżem Wisły oraz z centrum Warszawy. Zwieńczeniem rozdziału jest instrukcja prowadzenia spotkań i warsztatów oparta na metodzie Doyle-Straussa, w której kluczem jest efektywna i inkluzywna struktura.
W rozdziale 3, KULTURA PROTESTU, pokazujemy dwa formaty działań opartych na pokojowych i powtarzalnych formach protestu. Pierwszy to akcja amerykańskiej Amnesty International – Get on the Bus, o której opowiada Rick Roth. Akcja opiera się na serii pokojowych protestów w obronie praw człowieka, podczas których pod konsulaty państw łamiących je zjeżdża nawet ponad 1000 osób. To szkoła edukacji obywatelskiej. Drugi format to Maraton pisania listów. O jego polskich początkach i międzynarodowym sukcesie opowiada Witek Hebanowski. Uzupełnieniem jest rozmowa z legendą polskiej opozycji demokratycznej, Adamem Michnikiem, na temat skuteczności działań (Na marginesach rewolucji). Tu również, jak w całej książce, istotne znaczenie mają wydarzenia, które dzieją się na marginesie, na styku kultury i polityki. Każda z opowieści z tego rozdziału zawiera pewne uniwersalne wskazówki do wykorzystania w przygotowaniu strategii walki nawet z najpotężniejszymi przeciwnikami. Na końcu rozdziału znajdziecie schemat dla tworzenia kampanii rzeczniczej na bazie viralu.
Ostatni rozdział 4, POSTĘPOWE MARGINESY, poświęciliśmy trzem projektom z trzech różnych zakątków świata, które łączy antycentralistyczny charakter i próby zbudowania demokratycznych relacji wolnych od ograniczeń modeli znanych z Europy Zachodniej. Slavs and Tatars opowiadają o specyfice słowiańskości przeciwstawianej zachodnio-europejskiemu modelowi demokracji. Joanna Krawczyk opisuje Karaiby jako społeczne laboratorium dla nowopowstającej demokracji – miejsce, gdzie spotkały się osoby i wizje lepszej, równiejszej przyszłości. Urszula Majewska opisuje losy budżetu partycypacyjnego w gruzińskim regionie Marneuli, który mimo, że wzorowany na polskich edycjach, oderwał się od swojego polskiego wzoru, aby być bliżej demokracji konsensualnej opartej na dialogu. W podsumowaniu rozdziału znajdziecie listę konkretnych rekomendacji, jak wykorzystać postępowe marginesy w swoich działaniach.
Mamy nadzieję, że ta książka stanie się dla was inspiracją do kontynuowania (albo podejmowania) działań zmieniających świat wokół was oraz zachętą do poszukiwania nietuzinkowych rozwiązań na palące problemy społeczne. Liczymy, że zaczniecie tworzyć otwarte na różnorodność przestrzenie, gdzie częściej niż gdzie indziej mogą pojawić się niezwykle rzadkie zdarzenia zmieniające bieg historii.
